Opinie: Deltaplan als vliegwiel voor brede welvaart
Noordelijk Nederland heeft zich landelijk op de kaart gezet met zijn visie voor extra woningbouw, werkgelegenheid en nieuwe spoorinfra. Hiermee willen we het mogelijk maken om hier te wonen en te werken.
Afgelopen winter vroeg de Tweede Kamer de regering een deltaplan te maken ván en vóór het Noorden. Drenthe, Flevoland, Fryslân en Groningen en de gemeenten Assen, Emmen, Groningen en Leeuwarden hebben daar onlangs ingrediënten voor aangeleverd in het document ‘Bouwstenen voor het Deltaplan’.
De bouwstenen bestaan uit wonen (45.000 extra woningen in Fryslân), werken en bereikbaarheid. Bouwstenen die de leefbaarheid op peil houden. Met name voor onze toekomstige generaties.
Naast veel complimenten horen wij ook bezorgde geluiden. Zo vrezen sommigen dat ons mooie Fryslân en onze identiteit in de uitverkoop wordt gegooid en dat we ons prachtige landschap verkwanselen.
Laten we beginnen met de opmerking dat Fryslân ons net zo lief is als de “bezorgden” onder ons. Maar wij willen ook graag dat “ús bern”, hier geboren, zich in Fryslân kunnen settelen als ze dat willen. Wij maken ons daar in toenemende mate zorgen over. Want Fryslân vergrijst en ontgroent. Hoe houden wij de leefbaarheid op peil en de voorzieningen in de dorpen? Juist! - door te investeren in wonen, werken en bereikbaarheid.
De woningmarkt staat onder grote druk. We zien een verdunning van huishoudens. Het woningtekort drijft de prijzen op. De wachttijd voor een huurwoning neemt toe en starters komen steeds moeilijker aan een koopwoning. Friezen zijn de gelukkigste Nederlanders, maar niet zonder dak boven hun hoofd. Het is in de eerste plaats voor deze Friezen dat we willen bouwen.
Wy wolle ek bouwe foar “de Friezen om útens” dy’t graag werom komme nei it heitelân. Folle fan dizze minsken hawwe Fryslân út need ferlitten foar wurk earne oars, mar Corona lit sjen dat thúswerke nije wenperspektiven biedt.
En tot slot bouwen we ook voor “nije” Friezen. Mensen die Fryslân waarderen vanwege ons veelzijdige landschap, onze Friese meren en eilanden, ons sterk mienskips-gevoel, onze eigen taal en cultuur, en onze typische bruisende zomers met skûtsjesilen, kaatsen, fierljeppen en iepen loftspullen. Ook deze nije Friezen dragen bij aan het verder aanjagen van de leefbaarheid.
Waar wordt er dan gebouwd? Met name binnen bestaand stedelijk gebied. Maak van leegstaande kantoren, fabrieken en winkelpanden leuke appartementen en woningen. In dorpen kan uitbreiding van het huizenaanbod juist leiden tot versterking van de identiteit en vitaliteit door te ontwerpen volgens plaatselijke dorpse kenmerken, zo opperde onlangs (terecht!) een aantal architecten van GEAR. Stel dat alle 400 Friese dorpen naar aard en schaal bijbouwen voor eigen jongeren en ouderen. Dan ben je zomaar 4000 woningen verder.
Daarnaast wordt er ingezet op het versterken van de werkgelegenheid. Het Noorden heeft verschillende toonaangevende sectoren. Denk aan watertechnologie, circulaire economie, agrofood, waterstof en gezondheidseconomie. We willen die – naast nieuwe sectoren – nog meer tot wasdom laten komen. Dan hoeven ‘ús bern’ Fryslân niet te verlaten om hun boterham te verdienen. In het Dagblad van het Noorden viel onlangs nog te lezen dat toptalent het Noorden massaal de rug toekeert. Dit tij moeten we keren.
Om onze ambities op het gebied van wonen en werken te realiseren, is snelle en betrouwbare bereikbaarheid noodzakelijk. Primair de Lelylijn: dé snelle treinverbinding tussen het Noorden en de Randstad en de toekomstige toegangspoort naar Duitsland en Scandinavië.
Het maatschappelijk gesprek over de “hoe-vraag” start nu. Mét volksvertegenwoordigers, mét natuurorganisaties, architecten, landeigenaren, bouwers en uiteraard mét de Friezen zelf.
Sa joue wy yn Fryslân hannen en fuotten oan demokratyske legitimaasje fan grutte fraagstukken.
Takomstige generaasjes perspectyf biede. It Deltaplan ter befoardering fan de brede wolfeart. Der giet it om. Dat dogge we net troch it probleem mei bangens temjitte te gean. Dat dogge we wol troch de takomst en gearwurking mei betrouwen temjitte te sjen.
Klaas Kielstra, fractievoorzitter VVD Fryslan
Johan Tjalsma, fractievoorzitter CDA Fryslan