Fryslân: Vooruitstrevend, Vernieuwend en Duurzaam!

Vandaag waren de algemene beschouwingen en werd de kadernota 2017 behandeld in Provinciale Staten van Fryslân. Lees hieronder de volledige bijdrage van onze fractievoorzitter.

Inleiding
Toen wij de kadernota lazen moesten we vooral denken aan de vergelijking van onze provincie met een auto. Niet alleen vanwege de verlaging van de opcenten die dit college heeft doorgevoerd, maar met name vanwege de woordkeuze van het college. In de kadernota wordt namelijk gesproken over het plegen van onderhoud, zoals je dat ook met een auto pleegt te doen.

Om de vergelijking door te voeren, als je een auto koopt dan zijn er legio keuzes die je kunt maken. Neem ik een benzine, diesel - een traditionele overheid - of ga ik elektrisch rijden - een duurzame overheid die inzet op innovaties. Neem ik het basismodel, een kleine, efficiënte overheid die zich beperkt tot de wettelijke taken, of ga ik voor het businessmodel met alles erop en eraan: een provincie die zich met van alles en nog wat bemoeit.

Ik wil het in ons betoog hebben over de APK, het klein onderhoud, het groot onderhoud en de nieuwste modellen, zoals het nieuwe model van de Tesla.

APK
Met de stresstest en de onlangs afgegeven accountantsverklaring, heeft de provincie de APK goed doorstaan. We hebben de zaken financieel goed op orde. Zelfs als alles de komende jaren tegenzit en we onszelf geconfronteerd zien met enorme financiële tegenvallers, dan nog kunnen we dit uit de reserve dekken.

Klein onderhoud Maar ondanks de geslaagde APK zal óók de provincie zich dit jaar moeten onderwerpen aan een kleine beurt. In dat kader doet Gedeputeerde Staten een zestiental voorstellen ter grootte van ruim € 13 miljoen. Op enkele voorstellen zal ik hier kort ingaan.

Geld met geld maken Ten eerste de cofinancieringsvoorstellen waarmee een bedrag van ruim € 7 miljoen is gemoeid. Hier worden we enthousiast van. De financiële hefboom, of liever: de financiële autokrik, wordt zo gebruikt om de economie aan te jagen. Met dit voorstel maken we geld met geld. Tijdens de behandeling van de begroting 2016 afgelopen najaar, heeft de VVD reeds gewezen op het belang van het binnenhalen van (onder andere) Europese middelen en het doet ons dan ook deugd om te zien dat dit nu gebeurt.

Bereikbaarheid
En ook van de voorstellen die zien op het bevorderen van de bereikbaarheid over het water worden wij enthousiast. Net als bereikbaarheid over de weg, via het spoor en digitaal moet deze op orde zijn. Bereikbaarheid is immers noodzakelijk voor economische ontwikkeling. Door de eeuwen heen is bewezen dat daar waar gebieden bereikbaar zijn er ontwikkelingen plaatsvinden. De VVD heeft zich altijd sterk gemaakt voor bereikbaarheid en zal dat blijven doen.

Afsluitdijk icoonproject
En dan het icoonproject op de Afsluitdijk, bedoeld om de dijk te verfraaien. Middels het programma “De wereld draait door” hebben we een klein inkijkje gehad in de plannen, maar hoe de Afsluitdijk er precies komt uit te zien is nog een grote verrassing. De VVD spreekt de hoop dat de dijk niet in een kermis verandert, maar stijlvol en met gevoel voor het monument wat de dijk al is, namelijk een monument van de weg- en waterbouw waarin Nederland groot is. De VVD verwacht dat we met het verfraaien van de dijk veel toeristen zullen trekken en dat we hiermee ook economische voordelen kunnen behalen.

Naar de overtuiging van de VVD zou een 25 tot 30 meter hoog standbeeld van een Frysk hynder als icoon van Fryslân op de afsluitdijk ook niet misstaan en we hopen dan ook dat dit plan doorgaat. Prima dat er geld naar cultuur gaat waar ook een economische uitwerking van uitgaat, maar we willen dat het Rijk ook met geld over de brug komt voor de brede sluis bij Kornwerderzand. Het kan in onze optiek niet zo zijn dat er miljoenen in de Afsluitdijk wordt gestoken, maar dat de projecten met vooral een economische component zoals de brede sluis uiteindelijk stranden.

En dan de naam: Afsluitdijk. Hoewel deze naam zijn naam eer aan doet, nu menig weggebruiker met enige regelmaat voor een afgesloten dijk staat, vinden wij de naam “Aansluitdijk” eigenlijk veel mooier. Via de dijk kan Noord-Holland aansluiten op het economisch potentieel in Fryslân. Naast Noord-Holland zou Fryslân ook veel meer de blik moeten richten op Flevoland. Net als deze twee provincies is Fryslân een IJsselmeerprovincie en dat schept een band die we moeten benutten.

Groot onderhoud
En dan kom ik bij het groot onderhoud. Gedeputeerde Staten geven nu al een winstwaarschuwing af voor komend jaar. De provincie mag mogelijk de beurs gaan trekken voor groot onderhoud op het gebied van natuur en cultuur.

Natuuropgave en ambities
Als het gaat om de natuuropgave en natuurambities dan willen we benadrukken dat het hier gaat om een plus uit het verleden waarmee we te maken hebben; een oude plus dus. De komende maanden zal er onderzoek plaatsvinden naar de doelstellingsachterstanden. We wachten de uitkomst van dit onderzoek af en de voorstelen die Gedeputeerde Staten in dat licht zullen gaan doen. Voor nieuw aan te gaan verplichtingen blijft voor de VVD uitgangspunt dat het Haagse minimum het provinciale maximum moet zijn.

Cultuur
Over cultuur komen we volgende week te spreken. We hebben gisteren de beleidsbrief ontvangen en de VVD is zeer content met het feit dat we deze brief nog voor 1 juli gaan behandelen. Vooruitlopend daarop laat de VVD vast weten blij te zijn met het feit dat in de brief aandacht is besteed aan de festivals en aan een zogenoemde cultuurraad, waarvoor D66 ook al eerder in dit huis aandacht heeft gevraagd.

Belasting
In het kader van het groot onderhoud willen we ook aandacht vragen voor de opcenten. Als we het over auto’s hebben dan kunnen we hier niet om. Na jarenlang een van de duurste provincies te zijn geweest op het gebied van de opcenten, heeft dit college de opcenten voor vier jaren verlaagd. De VVD heeft hier jarenlang voor gepleit en stond hierin vaak alleen. We zijn blij dat dit college de opcenten voor deze bestuursperiode drastisch heeft verlaagd, maar we zouden deze verlaging ook graag structureel ingeboekt zien. Belasting heffen kost banen en is op lange termijn slecht voor de economie.

Nieuwe modellen En dan kom ik bij de nieuwe modellen. Al je een auto koopt dan zijn er legio keuzes die je kunt maken. Kies ik een benzine of diesel auto, of ga ik elektrisch rijden. Neem ik een auto met alles erop en eraan of ga ik voor een basismodel. Het zal u niet verbazen dat de VVD kiest voor het elektrische basismodel, dat voor ons gelijk staat aan een kleine, efficiënte en duurzame overheid, die zich beperkt tot de wettelijke taken en inzet op innovaties. Zo zien wij Gedeputeerde Staten graag.

Vanuit de rol die wij Gedeputeerde Staten toedichten roepen wij hen op bij investeringen oog te hebben voor het feit dat investeringen moeten lonen in die zin dat ze kansen creëren waar regio’s en haar inwoners baat bij hebben. De provincie moet meer zijn dan een grabbelton van projectjes die met tijdelijke budgetten in de lucht worden gehouden. Met een strakke prioritering, een grote focus en een organisatie met een beperkt aantal professionals, moet het mogelijk zijn om met minder middelen meer te realiseren voor de Friese gemeenschap.

Technologisering van de samenleving
Tevens willen wij Gedeputeerde Staten vragen om met betrekking tot de investeringen die zij doen oog te hebben voor de technologisering van de samenleving. Deze wordt door politici niet altijd goed begrepen. Dat komt omdat er te weinig beta’s politiek actief zijn. Dat de meeste beta’s communicatief wellicht minder sterk zijn, is helemaal niet erg. Hun relevante kennis heeft in deze technologisch revolutionaire tijd meer waarde dan hun media-appeal. Meer types als Elon Musk van Tesla of Tim Cook van Apple zouden we in de politiek moeten hebben. Het is dan ook aan ons, de politieke partijen, maar ook de ambtelijke organisatie, om te luisteren naar dergelijke mensen en te zorgen dan nieuwe technologische ontwikkelingen op waarde geschat worden en de ruimte krijgen.

Circulaire economie
En dat geldt ook voor circulaire economie. Onlangs stond op deze plek prins Carlos die een bevlogen verhaal hield over circulaire economie. Enigszins trotst liepen we na afloop de zaal uit: Fryslân koploper op het gebied van circulaire economie! Maar prins Carlos maakte in zijn rede tegelijkertijd ook een verwijt aan ons adres, daarbij verwijzend naar het adagium dat een Hollander meer zegt dan hij weet en een Fries juist minder. Van alle Nederlandse provincies voet Fryslân het circulaire peloton aan, maar dit is niet bekend buiten Friesland. En daar ziet - terecht - de klacht op. Dus college, stel je minder Fries op en claim die positie! Focus op innovatie en bereidheid om te leren van ervaringen en inzichten van anderen; dat is nu exact wat er nodig is om circulaire economie naar een hoger plan te tillen: Circulaire economie is een enorm belangrijke banenmotor van de toekomst en de koplopersrol die we hebben, willen we dan ook behouden. Dit gaat echter niet vanzelf. We horen dan ook graag van Gedeputeerde Staten hoe zij dit gaan realiserend.

Daden
Ik kom tot een afronding. Dit college mag dan misschien geen hoog percentage grijze haren hebben, we beoordelen dit college, net als ieder ander college op hun resultaten. Voor het bereiken van resultaten is doorpakken nodig.

Met de nieuwste elektrische auto’s is het mogelijk om in luttele seconden van 0 tot 100 kilometer per ur te komen. Nu komt het aan op doorpakken, doseren en efficiency om kilometers te maken. Tesla heeft net een nieuwe model op de markt gebracht. Een basismodel: duurzaam, eenvoudig en effectief. Ik heb hier een schaalmodel van een Tesla dat ik graag aan het college wil overhandigen. We roepen Gedeputeerde Staten op om de Tesla elke collegevergadering als symbool voor vooruitstrevend, vernieuwend en duurzaam in het midden op de tafel te zetten en als uitgangspunt te nemen bij de beslissingen die zij nemen. Wij rekenen op dit college!

Download hier een PDF-versie van de bijdrage van de algemene beschouwingen / kadernota 2017